Szarość a sprawa polska. 50 szaro-szarych polskich piosenek

Akcja uliczna Teatru Akademia Ruchu z roku 1976 pt. Kolejka wychodząca ze sklepu. Fot. akademiaruchu.com.

Polska romantyczna dusza szczególnie umiłowała szarość i od wielu dekad wyśpiewuje jej hymny. Achiwa rodzimej piosenki uginają się pod szarymi tytułami. Szara bywa rzeczywistość, masa i blues, szare są blokowiska, ulice i dni. Szarzyzna pokrywa twarze i wypełnia koszmary. Symbolika tego koloru jest mocno zakorzeniona w naszym społeczeństwie. Szarość to dla Polaka neutralność, ale też nuda, pustka i nijakość. Zwykłość, typowość i stan totalnego niewychylania się przed szereg.

1. Tylko wróć (Tak mi źle, tak mi źle, tak mi szaro) - Kocmołuchy

Tak mi źle, tak mi źle, tak mi szaro

Każdy dzień ciągnie się jak makaron

Bigbitowy song o egzystencjalnym bólu młodego pokolenia pochodzi z emitowanego w latach 60. ubiegłego wieku serialu Wojna domowa. Utwór napisali: Wojciech Młynarski (słowa) i Jerzy "Duduś" Matuszkiewicz. W wersji pozaekranowej zaśpiewali: Wojciech Gąssowski i Roman Hoszowski, a przygrywał im zespół Chochoły.

tekst i info

2. Kolorowe szare dni - Skaldowie

Dla szczęścia daj zwyczajne dni

Zamienię w święto ich szarą treść

Piosenka autorstwa Andrzeja Zielińskiego i Tadeusza Śliwiaka znalazła się na wspólnym singlu Skaldów i Wiślan 69 wydanym w roku 1972.

tekst

3. Szara kolęda - Wojciech Młynarski/Krzysztof Komeda (tu w wykonaniu zespołu Raz Dwa Trzy)

Bo kolęda tak szara, jak miejskiego dnia chmurny wzrok

To jest wiara naszych serc w miłowanie cały rok

W tych dwóch wersach zawiera się cały sens utworu - nadzieja na wzajemną ludzką życzliwość nie tylko od święta, ale i na co dzień.

tekst

4. Na szarość naszych nocy - Marek Grechuta

Na szarość naszych nocy

na naszą bezimienność

na szarość i nijakość

jutrzejszych naszych marzeń

Utwór wieńczący drugi album Marka Grechuty zatytułowany Magia obłoków (1974). Autorem słów piosenki jest krakowski poeta, Leszek Aleksander Moczulski.
tekst

5. Szara piosenka - Elżbieta Adamiak

Nie czerń, lecz szarość wszędzie

Ta nić szara się przędzie

Ona za mną, przede mną i przy mnie

Szara bossa nova z debiutanckiego krążka wokalistki zatytułowanego po prostu Elżbieta Adamiak (1980). Za tekst posłużył wiersz Józefa Barana.

tekst

6. Szare miraże - Maanam

Tylko dlatego, że jesteś nikim

Możesz pogadać z drugim człowiekiem

Życie bogate, pełne sekretów

W szarym człowieku, w szarym człowieku

Jeden z evergreenów duetu autorskiego Kora i Marek Jackowski. Piosenka z trzeciego singla grupy i jej debiutanckiego s/t krążka (1980). Treść nie wymaga komentarza. Zawsze aktualna.

tekst

7. Psalm stojących w kolejce - Krystyna Prońko

Za czym kolejka ta stoi?

Po szarość, po szarość, po szarość

Na co w kolejce tej czekasz?

Na starość, na starość, na starość

Z płyty Kolęda Nocka (1981) zawierającej utwory z musicalu o tym samym tytule. Muzykę napisał Wojciech Trzciński, słowa zaś Ernest Bryll.

tekst

8. Szare koszmary - Tilt (Czad Kommando Tilt)

Oto czyściec szary, bo życie ma smak kary

Tu jest samo dno i widać całe zło

Tomek Lipiński w kilku cierpkich zdaniach o prl-owskiej rzeczywistości. Aż 8 lat utwór czekał na swoją fonograficzną premierę - ukazał się na płycie Czad Kommando Tilt w roku 1990.

tekst

9. Szara masa - Deuter

Znamienici hipokryci i dostojni kłamcy

Szarzy zwykli urzędnicy, oszukani robotnicy

Bez koloru i fantazji, pozbawiono ich wyobraźni

Jeden z żelaznych punktów repertuaru wczesnego Deutera. Wersja studyjna utworu powstała dopiero w roku 1995, a zarejestrował ją zespół Dezerter (z Pawłem "Kelnerem" Rozwadowskim w składzie).

tekst

10. Szara rzeczywistość - Dezerter